La restitución del hálito negado. Marginalidad como cuestionamiento social en tres cuentos de Julio Ramón Ribeyro

Abstract

En esta tesis pretendo analizar y comparar tres cuentos del autor peruano Julio Ramón Ribeyro, enfocándome en el tema de la marginalidad. Más específicamente analizo la manera en que los relatos, mediante la exposición de personajes marginales, ofrecen un comentario social. Los cuentos Los gallinazos sin plumas", La insignia" y De color modesto", tienen lugar en la Lima de mediados del siglo pasado, y el contexto-histórico-social es de gran importancia para el análisis ya que la etapa de modernización y urbanización que vivió la capital peruana en estos años influye en los sentimientos de enajenación y marginación de los personajes. El análisis se basa en consideraciones teóricas sobre el género del cuento, en la teoría narrativa elaborada por Gérard Genette y la ciencia conocida como la narratologia, además de algunos conceptos relacionados con marginalidad que son tomados de otras disciplinas.

Målet for denne oppgaven er å analysere og sammenligne tre noveller av den peruanske forfatteren Julio Ramón Ribeyro (1929-1994), med utgangspunkt i temaet "outsideren versus det offisielle samfunnet". I problemstillingen spør jeg om hvordan outsidere blir framstilt i novellene, og i hvilken grad denne framstillingen kan leses som sosial kritikk. Mer konkret undersøker jeg hvordan Ribeyro kritiserer verdiene i det offisielle samfunnet gjennom de marginaliserte hovedpersonene vi møter i de tre novellene. Analysen av "Los gallinazos sin plumas", "La insignia" og "De color modesto" baserer seg på teori om novellen som sjanger, Gérard Genettes terminologi og ideer innenfor narratologien, samt betraktninger om marginalisering og relaterte temaer fra andre fagfelt. De tre novellene belyser temaet marginalisering på svært ulike måter, noe som skaper et godt utgangspunkt for diskusjon og sammenlikning. Hovedpersonene i "Los gallinazos sin plumas" kan betraktes som marginaliserte fordi de lever i fattigdom. "La insignia", derimot, omhandler en person som til å begynne med føler seg utenfor fordi han ikke kjenner de gjeldene normene i en organisasjon han oppdager ved en tilfeldighet. Til tross for at han etter hvert assimileres inn bevegelsen, som kan tolkes som en allegori på det offisielle samfunnet, er han ikke i stand til å se noen mening i det som blir gjort og sagt i organisasjonen. I "De color modesto" er outsideren en ung kunstner som føler seg utenfor på en fest for middelklassetenåringer fordi han er sjenert og har meninger som gjør at han skiller seg fra de andre ungdommene. Denne novellen tar også for seg rasisme som en form for marginalisering. En annen outsider vi møter i novellen er nemlig en afroperuansk jente som jobber på kjøkkenet i huset der festen blir arrangert, og som er marginalisert på grunn av hudfargen sin. Handlingen i de tre novellene foregår i Lima midt i forrige århundre, en tid da den peruanske hovedstaden var preget av modernisering, og av en demografisk vekst som hovedsaklig skyldtes migrasjon fra landsbygda. I analysen forsøker jeg å skissere en viss sammenheng mellom de marginaliserte aktørene vi møter i de tre novellene, og deres historiske og sosiale kontekst.