Sverd eller skjold: Ei undersøking av senatet og keisarane sine haldningar til foreiningar i seinrepublikken og tidleg romersk keisartid.

Abstract

Denne masteroppgåva undersøkjer kva haldningar dei makthavande, keisarane, senatet og andre, har hatt til romerske foreiningar, kjend som collegia. Oppgåva svarar på kva haldningar dei makthavande kan ha hatt til foreiningane og korleis foreiningane vart regulerte gjennom lover. Oppgåva ser òg på korleis foreiningar kan ha regulert seg sjølv gjennom vedtekter, og relaterer dette dei makthavande si regulering av foreiningane. Foreiningar blir i denne oppgåva definert som ei gruppe menneskje som friviljugt samlast. Foreiningane kunne ha eit eller fleire aspekt, til dømes eit religiøst aspekt, gravferdsaspekt, eit arbeidsaspekt og/eller eit sosialt aspekt. Oppgåva dekkjer seinrepublikken og tideleg romersk keisartid, kring 200 fvt.-200 evt. og fokuserer primært på Roma og Italia, men ser òg på provinsane. Oppgåva syner at foreiningar har blitt handtert ulikt i den undersøkte perioden, men at ein gjennom lover og senatsvedtak kan få inntrykket at foreiningar generelt har blitt handsama svært negativt. Det står fleire gonger skildra at keisarane eller senatet skal ha oppløyst alle foreiningar, med det som kan verka som få unntak. Lovene som regulerer foreiningar i Digesta, den romerske lovsamlinga, syner at foreiningar på papiret vart sterkt regulert, og at det truleg var få som vart sett på som lovlege. Dette kan gi eit inntrykket at foreiningar generelt vart slått hardt ned på og undertrykt. Det oppgåva konkluderer med er at regulering av foreiningar i staden for å forståast som ein generell negativ haldning, kan forklarast som ei rekke enkeltståande handlingar. Dette blir forklart med at makthavarane har tatt grep etter periodar med uro eller hendingar der foreiningar kan ha skapt problem, men at ein kan ha latt foreiningar eksistera so framt dei ikkje var imot interessene til dei styrande. Konklusjonen er at regulering og lover vart nytta som eit skjold for å beskytta samfunnet mot foreiningar som var mot samfunnets interesser, men ikkje som eit sverd for å gå til angrep på foreiningar generelt.