Greek Geometric incised coarse ware, Euboea, and its connections to central Italy

Abstract

Η ευβοϊκή εγχάρακτη κεραμική, γνωστή από τον 19o αιώνα αναγνωρίστηκε από τον Boardman ως ξεχωριστή κατηγορία μόλις το 1952. Από τότε έχουν δημοσιευτεί αρκετά άρθρα για ταφικά και οικιστικά σύνολα με εγχάρακτη χονδροειδή κεραμική τόσο από την Εύβοια όσο και από άλλες περιοχές του ελλαδικού χώρου. Σε αυτό το άρθρο γίνεται μια γενική παρουσίαση των κύριων μορφολογικών χαρακτηριστικών - τεχνική, χρονολόγηση, τυπολογία και ρυθμός - της ελληνικής εγχάρακτης χονδροειδούς κεραμικής της Γεωμετρικής περιόδου. Η κεραμική με εγχάρακτη διακόσμηση αντιπροσωπεύει ένα μικρό ποσοστό χονδροειδών αντικειμένων· τα τελευταία αποτελούν το 30–40% του συνόλου των κεραμικών ευρημάτων τα οποία είναι κυρίως διακοσμημένα με περίτεχνη γραπτή διακόσμηση. Η εγχάρακτη κεραμική ξεχωρίζει για τη διακόσμησή της, για παράδειγμα με διακοσμητικά μοτίβα με εγχαράξεις που γίνονταν με χτένι, μοτίβα με διαγραμμισμένα τρίγωνα και σβάστικες. Οι απαρχές της τοποθετούνται χρονολογικά στην Ύστερη Πρωτογεωμετρική περίοδο ενώ γνώρισε σημαντική ανάπτυξη από τη Μέση Γεωμετρική ΙΙ έως την Ύστερη Γεωμετρική περίοδο. Κεραμική με παρόμοια διακόσμηση βρέθηκε στην Εύβοια καθώς επίσης και στην Αθήνα και στη νότια Αττική, στον Ωροπό, στη Χαλκιδική και στις Κυκλάδες, καθώς και σε άλλα μέρη του ελλαδικού χώρου. Μια συγκριτική ανάλυση της εγχάρακτης κεραμικής αποκαλύπτει κάποιες απροσδόκητες σχέσεις (τεχνική, διακόσμηση και σχήματα) με την κεραμική του 8ου–7ου αι. π.Χ. (Εποχή του Σιδήρου) από την Ιταλία, μια εποχή που υπήρχαν σημαντικές επαφές μεταξύ Ελλάδας και κεντρικής Ιταλίας. Τα νέα επιπλέον στοιχεία που προέκυψαν από τη μελέτη της εγχάρακτης κεραμικής στηρίζουν τη θεωρία των ισχυρών αμοιβαίων επαφών μεταξύ της Εύβοιας και της κεντρικής Ιταλίας.