A half-carved marble vessel (tsoukali) from the ancient quarries of Myloi, Karystos in Southern Euboea: a contribution to the study of the use of Karystian marble for vase carving in antiquity

Abstract

Τα αρχαία λατομεία που παρήγαγαν καρύστια λίθο (marmor Carystium) στα Στύρα και την Κάρυστο Ευβοίας έχουν ερευνηθεί σε ικανοποιητικό βαθμό. Μελέτες γι’ αυτές τις θέσεις δημοσιεύτηκαν για πρώτη φορά τον 19ο αιώνα οι οποίες αφορούσαν στην τοπογραφία των λατομείων, καθώς και σε αρχιτεκτονικά μέλη που λαξέυονταν σε αυτές τις θέσεις, όπως κίονες, πλίνθοι και βάθρα ή βάσεις. Επαρκώς έχει διερευνηθεί επίσης και το δίκτυο διακίνησης του καρύστιου μαρμάρου cipollino σε όλη τη Μεσόγειο κατά τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορική περίοδο και σε μεταγενέστερες περιόδους. Ωστόσο, ορισμένα στοιχεία για αυτά τα λατομεία καθώς και η παραγωγή τους παραμένουν άγνωστα και δεν έχει ακόμα πραγματοποιηθεί συστηματική διερεύνηση των προϊόντων των εργαστηρίων λιθοξοϊκής, με βάση τα αρχιτεκτονικά μέλη και τα άλλα λίθινα τέχνεργα που βρίσκονται εγκατεσπαρμένα σε θέσεις αρχαίας εξόρυξης στη νότια Εύβοια. Το ημίεργο μαρμάρινο αγγείο, γνωστό ως «Τσουκάλι», βρίσκεται κατά χώρα (in situ) στο αρχαίο λατομείο των Μύλων βόρεια της Καρύστου. Αποτελεί ένα σπάνιο τέχνεργο λατομείου που απαιτεί περαιτέρω έρευνα. Είναι μονολιθικό από πράσινο καρύστιο μάρμαρο cipollino με δύο ορθογώνιες λαβές. Έχει χαρακτηριστεί ως λεκάνη για την εμβάπτιση των μεταλλικών εργαλείων των λατόμων ή περιρραντήριο (labrum), αλλά καθώς πρόκειται για μοναδικό εύρημα, η χρήση του οποίου έχει επαρκώς μελετηθεί θα παρουσιαστούν μερικές σκέψεις σχετικά με την αρχική του χρήση. Η μελέτη μας βασίζεται στην έρευνα του λατομείου όπου βρίσκεται μέχρι σήμερα το ημίεργο αγγείο και στην εξέταση της τυπολογίας και των παράλληλων έργων μέσα από την έρευνα της σχετικής βιβλιογραφίας. Το άρθρο αυτό συνοδεύεται από ένα σύντομο κατάλογο αγγείων που λαξεύτηκαν σε πράσινο καρύστιο μάρμαρο cipollino που καταρτίστηκε ύστερα από ενδελεχή έρευνα της σχετικής βιβλιογραφίας, συμπεριλαμβανομένων μερικών αδημοσίευτων θραυσμάτων, με την ελπίδα ότι αυτός ο προκαταρκτικός κατάλογος θα συμβάλει στη μελέτη μιας άγνωστης πτυχής της παραγωγής των αρχαίων εργαστηρίων λιθοξοϊκής της Καρύστου.